ರಹೀಮನ ಹತ್ತು ದ್ವಿಪದಿಗಳು


ಮೂಲ (ಹಿಂದಿ) : ರಹೀಮ್ 
ಕನ್ನಡ ಭಾವಾನುವಾದ: ಸಿ.ಪಿ. ರವಿಕುಮಾರ್ 

ಅಕ್ಬ್ಹರ್ ಬಾದಶಾಹನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದ್ದ ನವರತ್ನಗಳಲ್ಲಿ ರಹೀಮನೂ ಒಬ್ಬ. ಅಕ್ಬರನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಆಸ್ಥಾನದ ಕೆಲಸಗಳ ಮೇಲುಸ್ತುವಾರಿಕೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ ಬೈರಾಮ್ ಖಾನ್ ಎಂಬುವನ ಮಗ ಅಬ್ದುಲ್ ರಹೀಮ್.  ಮುಂದೆ ಗುಜರಾತಿನಲ್ಲಿ ಬೈರಾಮ್ ಖಾನನ ಕೊಲೆಯಾದಾಗ ಅವನ ಹೆಂಡತಿಯನ್ನು ಅಕ್ಬರನೇ ಪತ್ನಿಯಾಗಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದನಂತೆ. ಹೀಗಾಗಿ ರಹೀಮ ಅಕ್ಬರನ ಮಲಮಗ.

ಇಸ್ಲಾಂ ಧರ್ಮದ ಅನುಯಾಯಿಯಾದರೂ ರಹೀಮನು ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನ ಭಕ್ತನಾಗಿದ್ದ. ಜ್ಯೋತಿಷ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಆಸಕ್ತಿ ಹೊಂದಿದ್ದು ಈ ಶಾಸ್ತ್ರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧ ಪಟ್ಟಂತೆ ಎರಡು ಗ್ರಂಥಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾನೆ. ದಾನಶೂರನೆಂಬ ಹೆಸರನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದ್ದ ರಹೀಮ ಯಾರಿಗಾದರೂ ದಾನ ನೀಡುವಾಗ ದಾನ ಪಡೆಯುವವರ ಕಡೆ ನೇರವಾಗಿ ನೋಡದೆ ದೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ಕೆಳಗೆ ಹಾಕುತ್ತಿದ್ದನಂತೆ. ಇದನ್ನು ಅರಿತ ಶ್ರೀ ತುಲಸೀ ದಾಸರು ರಹೀಮನಿಗೆ ಹೀಗೆ ಬರೆದು ಕಳಿಸಿದರಂತೆ:

ಎಲ್ಲಿಂದ ಕಲಿತಿರಯ್ಯ ನೀವು ದಾನ ನೀಡುವ ಪರಿಯನ್ನು?
ಕೊಡಲೆಂದು ಮೇಲಕ್ಕೆ ಎತ್ತಿದ ಕೈ, ಕೆಳಗೆ ನೋಡುತ್ತಿವೆ ಕಣ್ಣು ॥

ತುಲಸೀದಾಸರಿಗೆ ಉತ್ತರ ಗೊತ್ತಿದ್ದರೂ ತನ್ನನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆಂದು ರಹೀಮನಿಗೆ ಗೊತ್ತಿತ್ತು. ಅವನು ಅವರಿಗೆ ಹೀಗೆ ಜವಾಬು ಕಳಿಸಿದನಂತೆ:

ಕೊಡುವವನು ಯಾರೋ ಬೇರೆ, ಕೊಡುತಿಹನು ಕೈ ತುಂಬ ದಾನ ಹಗಲಿರುಳೂ
ನಾ ಕೊಟ್ಟೆನೆಂದು ಜನರು ಭ್ರಮಿಸುವರೆಂಬ ಲಜ್ಜೆಯಲಿ ನೆಲವನ್ನು ನೋಡುವುದು ಕಣ್ಣು ॥

ಅಕ್ಬರನ ಮರಣದ ತರುವಾಯ ಜಹಾಂಗೀರ್ ಪಟ್ಟವೇರುವುದನ್ನು ರಹೀಮ ವಿರೋಧಿಸಿದ. ಈ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಜಹಾಂಗೀರ್ ರಹೀಮನ ಇಬ್ಬರು ಗಂಡು ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಕೊಲ್ಲಿಸಿ ಅವರ ದೇಹಗಳನ್ನು ಖೂನೀ ದರ್ವಾಜಾ ಎಂಬ ಕಡೆ ಕೊಳೆಯಲು ಎಸೆದನೆಂಬ ಪ್ರತೀತಿ ಇದೆ.

ರಹೀಮನ ದ್ವಿಪದಿಗಳು ಇಂದಿಗೂ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿವೆ. ಕೆಲವು ದ್ವಿಪದಿಗಳ ಅನುವಾದವನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದ್ದೇನೆ.


ಸಿಕ್ಕಿತೆಂದು ದೊಡ್ಡವರ ಸಂಗ ಬಿಡದಿರು ಸಣ್ಣವರನ್ನ 
ಖಡ್ಗವು ಮಾಡುವುದೇನೋ ರಹೀಮ ಸೂಜಿಯು ಮಾಡುವುದನ್ನ? ॥೧ ॥ 

 ದೊಡ್ಡವರೆಂದೂ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳರು;  ಆಡರು ತಮ್ಮನ್ನು ಕುರಿತು 
ರಹೀಮ! ವಜ್ರವು ಹೇಳುತ ತಿರುಗುವುದೇ ಲಕ್ಷದ ಬೆಲೆ ತನದೆಂದು? ॥೨॥ 

ರಹೀಮ! ಜಗದೊಳಗೆ ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ಆದರಿಸಿ ನಡೆ!
ಯಾವ ರೂಪದಲ್ಲಿ ನಾರಾಯಣ ಬರುವನೋ ಎದುರುಗಡೆ!  ॥೩॥ 

ಚಿಕ್ಕವರೆಂದರೆ ದೊಡ್ಡವರನ್ನು ಹಿರಿಮೆ ಕರಗದೊಂದಿಷ್ಟೂ 
ಗಿರಿಧರನನು ಮುರಲೀಧರನೆಂದರೆ ದುಃಖವಿಲ್ಲ ಕಿಂಚಿತ್ತೂ    ॥೪॥ 

ಪ್ರೇಮದ ಸೂತ್ರವು ಸೂಕ್ಷ್ಮ ರಹೀಮ!  ಕಡಿಯದಿರು ಅದನೆಂದೂ 
ಕಡಿದರೆ ಮತ್ತೆ ಜೋಡಿಸಲಾಗದು; ಜೋಡಿಸಿಟ್ಟರೂ ಗಂಟು! ॥೫॥ 

ಸೌತೆಯ ತುದಿಯನು ಕತ್ತರಿಸಿ ಉಪ್ಪು ಉಜ್ಜುವರು ನೋಡು 
ರಹೀಮ! ಕಹಿ ಮಾತಾಡುವ ನಾಲಗೆಗೂ ಅದೇ ಶಿಕ್ಷೆಯನು ನೀಡು  ॥೬॥ 

ಈ ಮನಸೊಂದು ಜರಡಿ ರಹೀಮ! ಮಿತ್ರರ ಆರಿಸಲಿದನ್ನು ಬಳಸು 
ಲಘುವಾದವರನು ತೂರಿಬಿಡು; ಇಟ್ಟುಕೋ ಬಳಿಯಲ್ಲಿ ಗಟ್ಟಿಕಾಳು  ॥೭॥ 

ಕೆಟ್ಟವರ ಸಂಗದೊಳು ಉತ್ತಮವು ಕೆಡುವುದೇ ?
ರಹೀಮ! ಶ್ರೀಗಂಧವನು ನೋಡು! ವಿಷಸರ್ಪ ಸುತ್ತಿದೆ! ॥೮॥ 

ಸಂಪತ್ತು ದೊರೆತಾಗ ಬರುವರು ಎಷ್ಟೋ ಜನ ಹತ್ತಿರ 
ರಹೀಮ! ವಿಪತ್ತಿನಲ್ಲೂ ಬಿಟ್ಟು ಹೋಗದವನು ನಿಜವಾದ ಮಿತ್ರ  ॥೯॥ 

ಸತ್ತನೆಂದೇ ತಿಳಿ ರಹೀಮ, ಬೇಡಲು ಹೊರಟವನು ತಿರುಪೆ 
ಇಲ್ಲವೆಂದು ಕೈಯಾಡಿಸಿದವನು ಸತ್ತ ಅವನಿಗೂ ಮೊದಲೇ  ॥೧೦॥ 

 (c) ಸಿ. ಪಿ. ರವಿಕುಮಾರ್ 

ಕಾಮೆಂಟ್‌ಗಳು

ಕಾಮೆಂಟ್‌‌ ಪೋಸ್ಟ್‌ ಮಾಡಿ

ಈ ಬ್ಲಾಗ್‌ನ ಜನಪ್ರಿಯ ಪೋಸ್ಟ್‌ಗಳು

"ಬಾರಿಸು ಕನ್ನಡ ಡಿಂಡಿಮವ" - ಒಂದು ಮರು ಓದು

ಇಮೇಜ್
ಸಿ ಪಿ ರವಿಕುಮಾರ್  "ಬಾರಿಸು ಕನ್ನಡ ಡಿಂಡಿಮವ" ಎನ್ನುವುದು ಕನ್ನಡ ಪ್ರಚಾರಗೀತೆ ಎನ್ನುವಂತೆ ಮೇಲ್ನೋಟಕ್ಕೆ ತೋರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಕವಿತೆಯನ್ನು ಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಓದಿದರೆ ಅದು ಕುವೆಂಪು ಅವರು ಕನ್ನಡಿಗರ ಜಾಯಮಾನಕ್ಕೆ ನೊಂದು, ಬದಲಾವಣೆಗಾಗಿ ಪ್ರಾರ್ಥನಾರೂಪದಲ್ಲಿ  ಬರೆದ ಪದ್ಯ ಎಂಬ ತಿಳುವಳಿಕೆ ಮೂಡುತ್ತದೆ. ಬಾರಿಸು ಕನ್ನಡ ಡಿಂಡಿಮವ ಓ ಕರ್ನಾಟಕ ಹೃದಯ ಶಿವ! ಕರ್ನಾಟಕದ ಹೃದಯ ಮಿಡಿಯಬೇಕಾದದ್ದು ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ. ಆದರೆ ಅಲ್ಲಿ ಬೇರೆ ಭಾಷೆಗಳ ಮಿಡಿತವೇ ಹೆಚ್ಚು. ಕುವೆಂಪು ಅವರ ಕಾಲದಲ್ಲೂ ಇದು ಹಾಗೇ ಇತ್ತು, ಈಗಲೂ ಹಾಗೇ ಇದೆ!    ಹೇಗೆ ಶಿವ ತನಗೆ ಸಹಜವಾದ ಡಿಂಡಿಮ ಬಾರಿಸಬೇಕೋ ಹಾಗೇ ಕರ್ನಾಟಕದ ಹೃದಯ-ಶಿವ ಕನ್ನಡವೆಂಬ ಡಿಂಡಿಮ ಬಾರಿಸಬೇಕು ಎಂಬುದು ಕವಿಯ ನೊಂದ ಮನದ ಮೊರೆ. "ಬಾರಿಸು ಕನ್ನಡ ಡಿಂಡಿಮವ "ಎಂಬಲ್ಲಿ "ಕನ್ನಡ" ಶಬ್ದಕ್ಕೆ ಒತ್ತು.  ಸತ್ತಂತಿಹರನು ಬಡಿದೆಚ್ಚರಿಸು! ಕಚ್ಚಾಡುವರನು ಕೂಡಿಸಿ ಒಲಿಸು! ಹೊಟ್ಟೆಯ ಕಿಚ್ಚಿಗೆ ಕಣ್ಣೀರ್ ಸುರಿಸು! ಒಟ್ಟಿಗೆ ಬಾಳುವ ತೆರದಲಿ ಹರಸು! ಕನ್ನಡ ಜನರಲ್ಲಿ ಒಗ್ಗಟ್ಟಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದನ್ನು  ಕುವೆಂಪು ಮನಗಂಡಿದ್ದರು. ಏಕೀಕರಣದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕೂಡಾ ಒಡಕು ಧ್ವನಿಗಳಿದ್ದವು.  "ಅಖಂಡ ಕರ್ನಾಟಕ" ಪದ್ಯದಲ್ಲಿ ಇಂಥ ಒಡಕು ಧ್ವನಿಗಳನ್ನು ಎತ್ತುವ ಜನನಾಯಕರ ಬಗ್ಗೆ ಕುವೆಂಪು "ಮುಚ್ಚು ಬಾಯಿ" ಎಂಬ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಗುಡುಗಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ ...
ಇನ್ನಷ್ಟು ಓದಿ

ಕರ್ನಾಟಕ ನಾಡಗೀತೆ - ಒಂದು ಸರಳ ಅರ್ಥವಿವರಣೆ

ಇಮೇಜ್
ಸಿ. ಪಿ. ರವಿಕುಮಾರ್  ಕರ್ನಾಟಕ ನಾಡಗೀತೆಯನ್ನು ಹಾಡುವವರಿಗೆ/ಕೇಳುವವರಿಗೆ  ಅದರ ಅರ್ಥ ತಿಳಿಯದೇ ಇದ್ದರೆ ಈ ಬ್ಲಾಗ್ ಬರಹವನ್ನು ಅವರು ಓದಬಹುದು. ಆದಷ್ಟೂ ಸರಳವಾಗಿ ಕವಿತೆಯ ಸಾರವನ್ನು ಹಿಡಿದಿಡಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದ್ದೇನೆ.   ಈ ವಿಶಿಷ್ಟ ಕವಿತೆಯಲ್ಲಿ  ಕುವೆಂಪು ಭಾರತವನ್ನು ತಾಯಿಯಂತೆ ಮತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕವನ್ನು ಮಗಳಂತೆ ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.  ಇದನ್ನು ಅವರು ರಚಿಸಿದ್ದು ತಮ್ಮ ಹದಿಹರೆಯದಲ್ಲಿ. ಭಾರತಮಾತೆಯ ಮಗಳಾದ ಕರ್ನಾಟಕಮಾತೆಗೆ ಜಯವಾಗಲಿ ಎಂದು ನಾಡಗೀತೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಇಡೀ ಗೀತೆಯ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಅತ್ತ ಭಾರತಮಾತೆಯ ಹಿರಿಮೆ, ಇತ್ತ ಕರ್ನಾಟಕಮಾತೆಯ ಹಿರಿಮೆ ಇವುಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಕೊಂಡಾಡುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಪ್ರಯೋಗವನ್ನು ಕುವೆಂಪು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ರಾಷ್ಟ್ರವನ್ನೂ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯವನ್ನೂ ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸ್ತುತಿಸುವ ನಾಡಗೀತೆಯನ್ನು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಕೇಳಿ. ಜೈ ಭಾರತ ಜನನಿಯ ತನುಜಾತೆ ಜಯಹೇ ಕರ್ನಾಟಕ ಮಾತೆ! ಇಲ್ಲಿ ಕುವೆಂಪು ಭಾರತವನ್ನು ತಾಯಿಯಂತೆ ಮತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕವನ್ನು ಮಗಳಂತೆ ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಭಾರತಮಾತೆಯ ಮಗಳಾದ ಕರ್ನಾಟಕಮಾತೆಗೆ ಜಯವಾಗಲಿ ಎಂದು ನಾಡಗೀತೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಇಡೀ ಗೀತೆಯ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಅತ್ತ ಭಾರತಮಾತೆಯ ಹಿರಿಮೆ, ಇತ್ತ ಕರ್ನಾಟಕಮಾತೆಯ ಹಿರಿಮೆ ಇವುಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಕೊಂಡಾಡುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಪ್ರಯೋಗವನ್ನು ಕುವೆಂಪು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ರಾಷ್ಟ್ರವನ್ನೂ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯವನ್ನೂ ಏಕಕಾಲದಲ್ಲ...
ಇನ್ನಷ್ಟು ಓದಿ

ಆಡು ಮುಟ್ಟದ ಸೊಪ್ಪಿಲ್ಲ (ಹರಟೆ)

ಇಮೇಜ್
ಸಿ ಪಿ ರವಿಕುಮಾರ್  ಮಾ ಡುವವರು ಆಡರು, ಆಡುವವರು ಮಾಡರು ಎನ್ನುವುದು ಹಳೆಯ ಕಾಲದ ಮಾತಾಯಿತು. ಇಂದು ಯಾವುದೇ ವಸ್ತುವನ್ನು (ತಯಾರು) ಮಾಡಿದವರು ಆsಡ್ ಮಾಡದಿದ್ದರೆ ಅವರನ್ನು ಯಾರು ಕೇಳುತ್ತಾರೆ ಹೇಳಿ?  ಉದಾಹರಣೆಗೆ  ಒಂದು ಉಪಾಹಾರಗ್ರಹವನ್ನೇ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಿ. ದೋಸೆಯ ಘಮಘಮ ಪರಿಮಳವನ್ನು ಆಸ್ವಾದಿಸಿ ಅಥವಾ ದೋಸೆಗೂ   ಹಂಚಿಗೂ ನಡೆಯುವ  ಚೊಂಯ್  ಎಂಬ ಪ್ರೇಮಸಲ್ಲಾಪದಿಂದ  ಆಕರ್ಷಿತರಾಗಿ ಜನ ಉಪಾಹಾರಗ್ರಹಗಳಿಗೆ ಮುತ್ತುತ್ತಿದ್ದ ಕಾಲ ಒಂದಿತ್ತು. ದೋಸೆ ಎಂದರೆ ಬರೀ ದೋಸೆ ಮಾತ್ರ ಆಗಿದ್ದ ಕಾಲವದು. ಇದು ಹೇಳಿ ಕೇಳಿ ಇನೊವೇಶನ್ ಯುಗ! ಒಂದು ತೊಂಬತ್ತೊಂಬತ್ತು ವಿಧದ ದೋಸೆಗಳಾದರೂ ಇಂದು ಇವೆ.  "ಚಿನ್ನದ ಬಣ್ಣ ಬರುವವರೆಗೂ ಕಾವಲಿಯ ಮೇಲೆ ಬೇಯಿಸಿ" ಎಂಬ ಸೂಚನೆಯನ್ನು ಹಿಂದೆ ಅಡುಗೆ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದಿತ್ತು. ಇಂದು ಈ ಸೂಚನೆಗೆ ವಿಭಿನ್ನ ಅರ್ಥವಿದೆ! ಏಕೆಂದರೆ ಚಿನ್ನದ ಹಾಳೆಯನ್ನೇ  ಆಲೂಗಡ್ಡೆ ಪಲ್ಯದ ಮೇಲೆ ಏರಿಸಿ ಗೋಲ್ಡನ್ ದೋಸಾ ತಯಾರಿಸಿದ್ದಾರೆ!  ಕ್ಷಮಿಸಿ, ಮಾತು ಎಲ್ಲಿಗೋ ಹೋಯಿತು.  ಉಪಾಹಾರಗ್ರಹದಲ್ಲಿ  ಇಂಥ ಹೊಸಹೊಸ ಬಗೆಯ ದೋಸೆಗಳನ್ನು  ಮಾಡಿದವನು  ಅವುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ಆಡದಿದ್ದರೆ ಯಾರಿಗೆ ಗೊತ್ತಾಗುತ್ತದೆ? ತನಗೆ ಸಾಟಿಯೇ ಇಲ್ಲವೆಂದು ಜಂಬ ಪಡುತ್ತಿದ್ದ ಮಸಾಲೆದೋಸೆಗೆ ಜಬರ್ದಸ್ತ್ ಪೈಪೋಟಿಯಾಗಿ ಪೀಟ್ಜಾ, ಬರ್ಗರ್ ಬಂದಿವೆ! ಹೀಗಾಗಿ ...
ಇನ್ನಷ್ಟು ಓದಿ